Çagalary terbiýelemekde tehnologiýanyň ähmiýeti
1990-njy ýyllaryň ortalarynda Bütindünýä kerebiniň (WWW) gelmegi tehnologiýa oýunjaklarynyň we bilim enjamlarynyň we programma üpjünçiliginiň tebigatyny düýpgöter üýtgetdi. 1998-nji ýylda işe girizilen “Smart Toy Lab” ilkinji web bilen baglanyşykly interaktiw oýunjaklary ýa-da “akylly oýunjaklary” döredip başlady. Laboratoriýada işlenip düzülen ilkinji oýnawaçlaryň arasynda USB baglanyşygy arkaly kompýutere şekil iberýän içerki wideo kamerasy bolan QX3 mikroskopy we çagalara “obýektleri” herekete getirmek üçin yşaratlar ulanyp interaktiw oýun oýnamaga mümkinçilik berýän Me2Cam ekrany bardyr.
Käbir irki internete birikdirilen oýunjaklar we okuw enjamlary, ene-atalaryň razylygy bolmazdan şahsy maglumatlary ýygnamak bilen çagalaryň şahsy durmuşyny bozandygy üçin tankyt edildi. Mysal üçin, “Salam Barbie” 2015-nji ýylda çykdy we içindäki mikrofony we ses tanamak programma üpjünçiligini, şeýle hem Wi-Fi birikmesini görkezdi. Gurjagyň jaň etmek we jogap bermek funksiýasy Amazonyň “Alexa / Echo” we “Apple” -iň Siri ses kömekçileriniň başlangyjydy. Şeýle-de bolsa, hakerler tiz wagtdan oýunjak ulgamyna nädip girmelidigini we ulanyjylaryň şahsy maglumatlaryna nädip girip boljakdygyny bildiler.
Häzirki wagtda köp çagalar - çagalardan ýetginjeklere çenli güýmenje we bilim maksatly planşetleri, smartfonlary we wirtual gurşawy yzygiderli ulanýarlar. Pandemiýa bilen baglanyşykly çäklendirmeler çagalaryň daşarky dünýä bilen baglanyşyk üçin beýleki tehnologiýalara bolan ynamyny artdyrdy. Bu önümleriň köp ulanylmagy bilen zeper ýetmek we hyýanatçylykly peýdalanmak mümkinçiligiň hem artýandygyny ýatdan çykarmaly däldiris.
Medine DURDYMUHAMMEDOWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen
milli dünýä dilleri institutynyñ Iňlis dili we
edebiýaty fakultetiniñ 1-nji ýyl talyby.
