Täzelikler

Iňlis dilini okatmagyň usullary we tärleri

Dürli wariantlaryň hemmesi bilen, iňlis dili mugallymlary üçin synpda haýsy okatmagyň usulyýetini ýa-da çemeleşmesini kesgitlemegi bulaşdyryp biler. Usul bilen çemeleşmäniň arasyndaky tapawuda düşünmäge synanyşmakda hasam bulaşyklyk bolup biler.

Bu, taryhy we pedagogiki nukdaýnazardan möhüm tendensiýalara we olaryň netijelerine umumy düşünje berip, bu mowzugyň çylşyrymlylygyny açýar.

Usul bilen çemeleşmegiň arasynda näme tapawut bar?

Bu iki söz - "usul" we "çemeleşme" - manylarynyň meňzeşligi sebäpli köplenç biri-biri bilen bulaşýar. Bularyň ikisi hem öwretmek we öwrenmek prosesine ugrukdyrýan ýörelgeler we tejribeler bilen görkezme dizaýnlarydyr.

Iňlis dilini öwretmegiň çeýe usullary

Tapawut olaryň çeýeligi derejelerinde tapylmalydyr. Usul, kesgitlenen maksatlar we görkezmeler bar bolan ýerlerde okatmagyň usulydyr we ýerine ýetiriş meselesinde mugallymyň hiç hili peýdasy ýok. Çemeleşme, ýörelgelerini köp dürli usullarda ulanyp boljak öwretmegiň usulydyr.

Usullar:

Grammatika terjimesi

Bu XIX asyryň ahyrynda dörän adaty okuw usulydyr. Talyplar iňlis diliniň grammatiki düzgünlerini seljerýärler, soňra ene dilinden iňlis diline we tersine terjime etmegi öwrenýärler. Munuň üçin okuwçylaryň uzyn söz sanawlaryny we çylşyrymly grammatiki paradigmalary ýatda saklamagyna garaşylýar.

Synp işi bilen baglanyşykly adaty bir çemeleşme, okuwçyny grammatika elementi bilen üpjün etmek, tekstde nähili ulanylýandygyny görkezmek we soňra maksatly dilde abzaslar, oçerkler ýa-da gysgaça mazmun ýazmak arkaly elementi ulanmak.

Usul erkin gürlemegiň takyklygyny nygtaýar. Okuwçylar diňlemek we gürlemek bilen meşgullanmak üçin az mümkinçilik bilen okamak we ýazmak endiklerini ösdürýärler. Bu, grammatika terjime usuly arkaly iňlis dilini öwrenýän talyplaryň köplenç hakyky dünýäde aragatnaşykda kynçylyk çekýändigini aňladýar.

Bahar GARRYATAÝEWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen 
milli dünýä dilleri institutynyñ Iňlis dili we 
edebiýaty fakultetiniñ 1-nji ýyl talyby.