Dil we sözleýişiň ösüşi
Dil näme?
Pikirlerimizi, isleglerimizi we zerurlyklarymyzy habarlaşmagy öwrenýän kodumyz. Okamak, ýazmak, gürlemek we gol çekmek diliň görnüşleridir.
Dil birnäçe düzgünlerden durýar:
- Seslerden, bogunlardan ýa-da beden hereketlerinden söz ýa-da alamatlar ýasamak;
- Kök sözleriň manysyny ösdürmek (mysal üçin, gyz + lar = gyzlar);
- Sözleri birleşdirmek (dil grammatikasy);
- Sözlere many bermek;
- Aragatnaşyk, hekaýa aýtmak we dürli diňleýjiler, maksatlar we ýagdaýlar üçin diliň dürli görnüşlerini ulanmak.
Gepleşik näme?
Gepleşik, sese öwrülen diliň bir görnüşidir.
Çagalar dil düzgünlerini nädip öwrenýärler?
Çagalar töwereginde aýdylýan dili diňlemek we eşiden zatlaryny ulanmak arkaly dil we gürleýiş öwrenýärler. Bu usul olara dil kodunyň düzgünlerini almaga mümkinçilik berýär. Dil derrew öwrenilmeýär, ýöne wagtyň geçmegi bilen döredilýär.
Maşgalalar çagalaryna gürlemegi öwrenmäge nädip kömek edip bilerler?
Çaga bilen gürleşmek, kitap okamak arkaly. Çagadan gürleşmegini haýyş etmek bilen däl-de, çagany gürleşmäge höweslendirmek we hezil etmek bilen.
Hadyşa HUDAÝBERDIÝEWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen
milli dünýä dilleri institutynyň Rus dili we
edebiýaty fakultetiniň 4-nji ýyl talyby.
